A.F.A.M. Wetzer, 24 september 2008
Boschdijkstraat 47-49
Verkadevilla
Achter de voorgevel
De Nijverheid
door Henny Molhuysen|
Het gebouw dat vandaag wordt behandeld is een kantoor uit het begin van de eeuw. Speklagen en ontlastingsbogen in het metselwerk zorgen voor enige versiering. Dat geldt eveneens voor de ankers in deze voorgevel van het pand: Boschdijkstraat 47. In het begin van de eeuw werd het kantoorgebouw en het ernaast gelegen bedrijfspand gebouwd in opdracht van de Hollandse Conservenfabriek. Want dat was de eerste functie van het geheel: een fabriek om groenten en fruit te converseren. Op de bovenverdieping van het kantoor woonde de chef van de fabriek J. Brussaart. Toen deze verhuisde kwam er de boekhouder, C. Stehouwer, te wonen. Het ging echter niet goed met het bedrijf en omstreeks 1913 werd het gesloten. In het leeggekomen fabriekspand vestigde zich de firma C.L. Verhagen-van Ooschot. In 1879 was deze bakker begonnen met het fabrieksmatig bakken van ontbijtkoek in zijn pand aan de Schapenmarkt. Maar bij een vergroting van de produktie werd naar nieuwe huisvesting gezocht en gevonden: de Boschdijkstraat. En trots presenteerde de „Eerste Bossche Stoom- Koek en Beschuitfabriek De Nijverheid” zich doo middel van advertenties. Men was bereikbaar per telefoon (abonneenummer 494) en het pand aan de Schapenmarkt werd als filiaal aangehouden. Vooral bekend in die jaren was hun „extra fijne ontbijtkoek St.-Jan”, te koop voor 30 cant en de ontbijtkoek 'De Honington' die slechts 25 cent kostte. De koeken waren niet éénmaal, doch zestien maal met goud bekroond op vak-, voedings- en wereldtentoonstellingen. Bij de koek zaten plaatjes die men kon verzamelen. Een album hoefde men niet te kopen, want ninzending van 30 etiketten kreeg men er een gratis: in 1910 werden er 2.563 albums verzonden naar deze verzamelaars. De Nijverheid kende later ook een suikerwerkfabriek aan de Boschdijkstraat, waar ondermeer 'hopjes' vervaardigd werden. De term Haagse Hopjes gebruikte men echter niet! In 1929 werd het bedrijf verkocht aan Verkade. Dat ging niet probleemloos, want tussen „het rode zakelijke Zaandam en het katholieke gemoedelijke zuiden„ bestonden toch heel wat problemen. Maar de verkoop ging door. De fabriek ging echter niet Verkade heten: het werd: NV Maatschappij tot voortzetting der zaken voorheen C.L. Verhagen van Oorschot. In werkelijkheid was het een filiaalbedrijf van Verkade en men produceerde ook onder die naam. Twee heren Verhagen bleven directeur, maar twee broers Verkade werden commissaris en Verkade was de enige aandeelhouder. In het begin werden er in het Bossche bedrijf tal van investeringen gedaan (bij elkaar voor ongeveer twintig mille) en als eerste werden er Parijse wafels en moccastangen geproduceerd. In hetzelfde jaar 1929 volgen de moccacrème, milko, froufrou en hazelaartjes. In 1930 opnieuw een produktie-uitbreiding: pain d'amandes, pain à la greque, delicieux en: de eerste Weerter beschuiten kwamen uit de ovens. In de oorlogsjaren zou de naam van Verhagen geheel verdwijnen. Het zou Verkade worden, want de fabriek werd in zijn geheel overgenomen. Regelmatig werd het Bossche fabriekscomplex vergroot: op de gedempte tramhaven verrees in 1956 een geheel nieuwe hal. Maar reeds in 1967 verschenen er berichten in de pers dat het Verkade-personeel verplaatst zou worden naar Weert. Deze plannen hebben toen geen doorgang gevonden, maar een kleine dertig jaar later zou de fabriek tòch gesloten worden. Het fabriekscomplex staat thans grotendeels leeg, geheel ontmanteld, wachtend op een nieuwe bestemming of de slopershamer. |
Brabants Dagblad donderdag 9 november 1995
Artikelen
| 1995 |
Henny MolhuysenAchter de voorgevel : De NijverheidBrabants Dagblad donderdag 9 november 1995 (foto) |
|
| 2015 |
Marc BrinkVerkade wil hotel runnen in oude villa.Brabants Dagblad woensdag 11 oktober 2015 | 1 |
Raadsbesluiten
| 2002 |
Ontruiming VerkadevillaHet college besluit te procederen tegen de huidige bewoners van het pand Verkadevilla aan de Boschdijkstraat 47-49. De krakers hebben geen gehoor gegeven aan het verzoek van de gemeente om het pand te verlaten. Het pand is eigendom van de gemeente en de krakers maken inbreuk op het eigendomsrecht van de gemeente.
B&W Besluitenlijst 29 januari 2002
|
Adresboeken
Boschdijkstraat 49
Boschdijkstraat O 389 (????)
| 1908 | Holl. conservenfabriek |
Boschdijkstraat 49 (1909)
| 1910 | Holl. conservenfabriek |
| 1919 | Eerste Bossche stoom-koek-, biscuis-, banket- en beschuitfabrieken 'de Nijverheid' - C.L. Verhagen van Oorschot |
| 1928 | C.L. Verhagen van Oorschot |
| 1943 | N.V. Mij. tot Voortzetting der Zaken v/h C.L. Verhagen van Oorschot |
Boschdijkstraat 47
Boschdijkstraat O ongen. (????)
Boschdijkstraat 47 (1909)
| 1910 | Holl. conservenfabriek |
| 1919 | Eerste Bossche stoom-koek-, biscuis-, banket- en beschuitfabrieken 'de Nijverheid' - C.L. Verhagen van Oorschot |
Bossche Encyclopedie |